COPD is de verzamelnaam voor een aantal chronische aandoeningen van de luchtwegen, zoals bronchitis en longemfyseem. Copd (Cronic Obstructive Pulmonary Disease) treedt meestal op na het veertigste levensjaar en wordt onder andere veroorzaakt door roken of langdurig werken in een ruimte met veel stofdeeltjes. Net als bij astma wordt het ademhalen sterk bemoeilijkt, met name het uitademen.
Stof, rook, temperatuursverschillen
De luchtwegen van COPD-patiënten reageren sterk op prikkels van buiten zoals huisstof, tabaksrook en temperatuurverschillen. Het ademen lijkt dan niet meer vanzelf te gaan. Er ontstaat kortademigheid door benauwdheid. Elke ademing is te horen. Men heeft het gevoel te weinig lucht te krijgen, waardoor spanning en nervositeit optreden. Infecties en inspanning verergeren de klachten.
Omdat adem ook nodig is voor de spreekstem, hebben COPD-patiënten vaak problemen met het praten. Door de korte adem kunnen ze maar weinig woorden na elkaar zeggen. De ademhaling tijdens het spreken is duidelijk hoorbaar en vaak op onlogische momenten in de zin. Het spreken is soms moeilijk te verstaan, de stemplooien worden overbelast en er treedt vaak heesheid op. Langer spreken wordt vermoeiend
Wat kan een logopedist?
Behandeling van COPD-patiënten zal er vooral op gericht zijn om met oefeningen de ademmogelijkheden te vergroten en zoveel mogelijk te behouden, ook tijdens inspanning en bij spanning. Inzicht in het adempatroon leert de patiënt wat hij moet doen bij dreigende of plotselinge benauwdheid. Hierdoor zal de aanval niet onnodig verlengd worden en zal er geen paniek ontstaan.
Door de spanning en de kortademigheid is de patiënt vaak in een heel gespannen adempatroon terecht gekomen. Ontspannings- en houdingoefeningen zijn daarom belangrijk. Ook zal gewerkt worden aan het versterken van de ademhalingsspieren. Stemoefeningen en ademoefeningen tijdens spreken zorgen er tenslotte voor dat het spreken minder moeite kost.
Logopedische behandeling kan de COPD niet genezen. Wel kan de patiënt leren zijn adem en stem binnen de beperkingen van zijn ziekte zo goed mogelijk te gebruiken. Ook kan de logopedist adviezen geven om de communicatie tussen de patiënt en zijn omgeving te verbeteren. Bij gevorderde COPD krijgen patiënten vaak slikproblemen, dan kan de logopedist begeleiding en adviezen geven bij problemen met eten en drinken.
Het onderzoek en de behandeling bij COPD worden als regel vergoed door een ziektekostenverzekeraar, na verwijzing door huisarts of medisch specialist.